Nhiều năm qua, Trung tâm giống Nông nghiệp tỉnh Lào Cai xác định 2 mục tiêu đồng bộ là: Phấn đấu nâng cao năng suất lúa và tập trung phát triển các giống lúa đặc sản để nâng cao giá trị trên cùng một đơn vị diện tích, gia tăng thu nhập cho nông dân. Đặc biệt, là vực dậy tiềm năng cây lúa, khẳng định thương hiệu “hạt ngọc” Lào Cai trên thị trường. Nhiều đề tài, dự án phát triển các giống lúa lai hai dòng, ba dòng, lúa thuần, lúa đặc sản chất lượng đã được thực hiện từ giai đoạn 2010 – 2020 được xem là một trong những giải pháp để thực hiện mục tiêu đề ra.
Ngay từ khi triển khai các đề tài, dự án, công tác nghiên cứu, khảo nghiệm giống được Trung tâm Giống Nông nghiệp tỉnh Lào Cai rất chú trọng. Theo đó, Trung tâm thực hiện việc sản xuất lúa nguyên chủng để phục vụ cho việc nhân giống các cấp; nghiên cứu khảo nghiệm các dòng, giống lúa đặc sản chất lượng cao; hỗ trợ giống lúa cho nông dân theo các chương trình đề tài, dự án; Xây dựng được nhiều mô hình trình diễn giống lúa mới và tổ chức các đợt tập huấn, hội thảo để nông dân so sánh, đánh giá về tính thích nghi, sinh trưởng, phát triển, khả năng chống chịu sâu bệnh và năng suất của các giống lúa mới, từ đó chọn ra những giống thích nghi tốt với điều kiện của địa phương bổ sung thêm và cơ cấu giống sản xuất của vùng.
Ảnh 1: Ông Đỗ Văn Duy – Giám đốc Sở Nông nghiệp & PTNT Lào Cai thăm ruộng thí nghiệm
Kinh tế phát triển, đời sống ngày càng được nâng cao, người tiêu dùng có xu hướng sử dụng các loại sản phẩm ngon và an toàn. Vì vậy, nông dân tất yếu phải chuyển đổi quy trình sản xuất, chọn lựa các giống lúa đặc sản, chất lượng cao, đồng thời áp dụng quy trình canh tác theo hướng an toàn để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và tăng năng lực cạnh tranh của mặt hàng lương thực này ở thị trường trong nước. Chuyển đổi cơ cấu giống từ lúa thường, lúa phẩm cấp thấp sang giống lúa đặc sản, ứng dụng quy trình canh tác lúa theo hướng hữu cơ, an toàn là những giải pháp và bước đi quan trọng của ngành nông nghiệp tỉnh nhà, nhằm từng bước nâng cao chuỗi giá trị lúa gạo, tăng thu nhập cho nông hộ, đó cũng là mục tiêu của Trung tâm giống nông nghiệp tỉnh Lào Cai hướng đến.
Ảnh 2: Ông Tô Mạnh Tiến – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp & PTNT kiểm tra công tác
nghiên cứu chọn tạo giống lúa tại Trại giống Nông nghiệp Bát Xát
Kết quả của đề tài “Nghiên cứu, chọn tạo, sản xuất hạt giống bố mẹ và sản xuất hạt lai F1 tại Lào Cai gia đoạn 2006-2010” đã tạo ra ba giống lúa lai LC25, LC212 và LC270 có năng suất cao, chất lượng gạo ngon. Đề tài Nghiên cứu ứng dụng công nghệ lai chuyển gene nhằm phát triển các tổ hợp lúa lai hai dòng mới kháng bệnh bạc lá ở Lào Cai giai đoạn 2013-2016 tạo ra giống LC212 kháng bạc lá năng suất cao, chất lượng gạo ngon. Đề tài Nghiên cứu, chọn tạo giống lúa thuần chất lượng cao tại tỉnh Lào Cai giai đoạn 2015-2018 tao ra giống Tân Thịnh 15,… Đề tài “Nghiên cứu chọn tạo phát triển giống lúa lai hai dòng mới có năng suất, chất lượng cao, giai đoạn 2021-2023’ sẽ cho ra đời giống lúa lai mới năng suất cao, chất lượng gạo ngon, thích ứng biến đổi khí hậu. Các hoạt động khoa học công nghệ đó được xem là sự trợ lực rất tốt để phát triển giống lúa chất lượng cao, lúa đặc sản nhằm nâng giá trị hạt gạo, nông dân có lãi cao khi đầu ra trên thị trường được vươn xa, được đánh giá là chất lượng ở mức tốt nhất.
Có thể thấy, các dự án, đề tài nghiên cứu, sản xuất và phát triển giống lúa mang thương hiệu Lào Cai đã góp phần giúp mặt hàng lúa gạo có những tiến bộ trong sản xuất và cơ cấu giống, mùa vụ; cùng với các biện pháp canh tác thích hợp đã từng bước nâng cao chất lượng gạo của tỉnh. Bên cạnh đó cũng góp phần thúc đẩy tăng cường liên kết sản xuất với thị trường, bảo đảm chất lượng lúa, gạo và xây dựng khẳng định uy tín và thương hiệu lúa, gạo của tỉnh. Những thành tựu đã đạt được trên lĩnh vực sản xuất lúa gạo không chỉ là niềm vui, say mê của nhóm nghiên cứu, của ngành nông nghiệp mà là niềm vinh dự của nông dân, của tỉnh Lào Cai.
Ảnh 3: Công tác nghiên cứu chọn tạo giống lúa dược liệu tại Trung tâm giống nông nghiệp tỉnh Lào Cai.
Giá trị hạt gạo được nâng cao không chỉ mang đến nguồn thu nhập ổn định sau chế biến cho các cơ sở, các hợp tác xã, các doanh nghiệp mà cả người sản xuất ra hạt lúa cũng có lợi nhuận cao hơn. Đây cũng là mục tiêu cốt lõi của đề xuất đề tài “Nghiên cứu, tuyển chọn các giống lúa chất lượng gạo ngon theo hướng thảo dược tại tỉnh Lào Cai” trong thời gian tới.
Với những thành công đạt được từ đề tài, dự án, trong thời gian tới, Trung tâm Giống nông nghiệp sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác nghiên cứu, mở rộng mạng lưới sản xuất giống với những hoạt động cụ thể như sản xuất giống lúa thơm, lúa đen, lúa đỏ…theo hướng thảo dược phục vụ sản xuất; xây dựng thêm nhiều mô hình sản xuất lúa đặc sản ứng dụng đồng bộ khoa học kỹ thuật, đẩy mạnh hoạt động liên kết tiêu thụ.
Việc phát triển vùng sản xuất lúa đặc sản chất lượng cao của tỉnh Lào Cai không chỉ khẳng định hướng đi đúng trong việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp mà còn tăng thu nhập cho nông dân, nâng cao năng lực cạnh tranh cho hạt gạo Việt trước áp lực kinh tế thị trường thời hội nhập. Cây lúa, hạt gạo Lào Cai đã và đang khẳng định giá trị của mình “từ đồng ruộng đến bàn ăn”. Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lào Cai và cả người nông dân sẽ không ngừng duy trì và mở rộng diện tích canh tác các giống lúa đặc sản để tạo tiền đề phát triển nông nghiệp bền vững cho những mùa lúa vàng bội thu….
Người viết
ThS. Đinh Thị Thu Hà – Phòng Kỹ Thuật
