Cây ăn quả là cây trồng lâu năm, người trồng phải mất trung bình từ 3 – 5 năm chăm sóc mới được thu hoạch. Cây giống là yếu tố đóng vai trò quyết định đến năng suất và chất lượng quả thu hoạch. Do đó, nguồn vật liệu nhân giống được khai thác từ cây đầu dòng đã qua bình tuyển theo tiêu chuẩn cơ sở và được công nhận là cây đầu dòng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình sản xuất cây ăn quả giống.
Hình 1: Đo, đếm các chỉ tiêu bình tuyển cây đầu dòng cây ăn quả
Để bình tuyển cây đầu dòng theo quy định của Nghị định 94/2019/NĐ-CP, cần có thông tin về quần thể bình tuyển như năm trồng, nguồn gốc xuất xứ, nguồn vật liệu giống ban đầu, quy mô diện tích, số lượng cây trong quần thể thực hiện bình tuyển và quy trình kỹ thuật chăm sóc đang áp dụng. Cây trồng đáp ứng được là cây đầu dòng phải có tính đúng giống, sinh trưởng phát triển khoẻ, chống chịu tốt với sâu bệnh hại và thời tiết bất thuận, năng suất và chất lượng quả cao, ổn định so với các cây khác trong quần thể bình tuyển.
Đối với cây ăn quả có kết quả bình tuyển ưu tú thì được Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn cấp Quyết định công nhận cây đầu dòng theo Luật định. Chủ sử dụng cây đầu dòng phải có trách nhiệm chăm sóc, bảo vệ và khai thác vật liệu nhân giống theo giấy chứng nhận và tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật. Tự công bố tiêu chuẩn cây giống, đảm bảo chất lượng giống cây trồng như khi được công nhận. Hàng năm, phải báo cáo kết quả khai thác, tình hình sinh trưởng phát triển của nguồn giống về Sở Nông nghiệp theo đúng quy định.
Hình 2: Vườn cây đầu dòng lê VH6 tại Trại NC và SX Rau quả Bắc Hà
Trung tâm Giống Nông nghiệp tỉnh Lào Cai hiện đang duy trì chăm sóc nghiêm ngặt cho 11 vườn cây đầu dòng cây ăn quả theo đúng quy trình kỹ thuật, với phong phú các chủng loại như lê VH6, lê XT77, mận Tam Hoa, mận tím Bắc Hà, đào XP21, xoài Úc…
Trong thời gian tới, để đảm bảo việc sản xuất và cung ứng cây ăn quả giống theo quy định của Luật Trồng trọt, Trung tâm tiếp tục đề xuất bình tuyển và công nhận thêm một số giống cây ăn quả chất lượng có giá trị kinh tế cao là cây, vườn cây đầu dòng đạt tiêu chuẩn để khai thác làm nguồn vật liệu nhân giống vô tính, phục vụ phát triển mở rộng vùng sản xuất cây ăn quả chất lượng trên địa bàn tỉnh Lào Cai.
Ks.Mai Trung Kiên – Trung tâm Giống Nông nghiệp tỉnh Lào Cai
