Trong những năm qua được sự quan tâm của các cấp các ngành hỗ trợ về cơ chế chính sách, hỗ trợ đầu tư kinh phí của tỉnh trong công tác nghiên cứu, chọn tạo giống, duy trì thu thập nguồn gen trong lĩnh vực lai tạo giống cây trồng mới Trung tâm Giống Nông nghiệp tỉnh Lào Cai đã không ngừng mở rộng hợp tác, sáng tạo nghiên cứu, sản xuất trong nhiều lĩnh vực giống cây trồng để phát huy lợi thế về khí hậu rất thuận lợi, địa thế các vùng tiểu khí hậu khác nhau để đẩy mạnh nghiên cứu các loại giống cấy trồng như (cây ăn quả ôn đới, cây ăn quả nhiệt đới và đặc biệt thuận lợi cho nghiên cứu và sản xuất lúa). Xác định giống là một yếu tố quyết định trong sản xuất nông nghiệp, vai trò của giống cây trồng đã và đang được đặt lên vị trí hàng đầu ưu tiên số 1 cho sản xuất nông nghiệp vì vậy Trung tâm đã xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt để bố trí nguồn lực, triên khai hoạt động cao nhất. Tính đến năm 2019 trung tâm đã thu được nhiều kết quả nổi bật về nghiên cứu giống cây ăn quả, giống cá đặc biệt là nghiên cứu phát triển giống lúa:
Lĩnh vực nghiên cứu giống lúa lai:
Những nghiên cứu chọn tạo, sản xuất hạt giống bố mẹ và hạt lúa lai F1 tương ứng tại Lào Cai đã cho ra đời 3 giống lúa lai mới LC25, LC212 và LC270 mang thương hiệu Lào Cai. Các giống lúa lai này đã được Bộ Nông nghiệp và PTNT công nhận giống cây trồng mới năm 2011-2012.
Hiện nay các giống lúa lai do Lào Cai chọn tạo đã có mặt trên nhiều tỉnh có diện tích sản xuất lớn trên phạm vị toàn quốc như Lai Châu, Tuyên Quang, Phú Thọ, Hà Nam, Hòa Bình, Nghệ An, Bắc Giang, Cao Bằng, Yên Bái, Vĩnh Phúc…. Các giải pháp chọn tạo giống lúa lai ba dòng LC25, hai dòng LC212, LC270 đã đạt 1 giải nhất, 01 giải nhì Hội thi sáng kỹ thuật Lào Cai lần thứ nhất ( 2008-2009) và 01 giải nhì Hội thi sáng tạo Lào Cai lần thứ 2 ( 2010-2011).
Giống lúa lai ba dòng LC25 do Trung tâm chọn tạo là một trong 6 giống lúa được được trao giải bông lúa vàng Việt nam lần thứ nhất, năm 2012 và là giống lúa lai ba dòng đầu tiên được vinh dự này. Giống lúa lai LC25 có thời gian sinh trưởng ngắn, sinh trưởng khỏe, đẻ nhánh khỏe, bông to, hạt xếp xít, bộ lá đòng thẳng đứng, đặc biệt là dễ thích nghi, chống chịu sâu bệnh tốt, năng suất cao, ổn định, được người nông dân tin dùng. Hiện nay giống lúa lai LC25 đã và đang được gieo cấy tại các tỉnh thuộc Phía Bắc, Duyên hải nam Trung Bộ & Tây Nguyên.
Các giống lúa lai LC212, LC270 là các giống lúa lai hai dòng có thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chất lượng gạo ngon, kháng một số chủng loại sâu bệnh như bạc lá, rầy nâu tốt, dễ trồng dễ thâm canh, phù hợp với cơ cấu thâm canh tăng vụ gieo trồng cây vụ Đông. Giống lúa lai LC212, LC270 hiện được nông dân các tỉnh Lào Cai, Tuyên Quang, Yên Bái, Bắc Giang, Hà Nam, Nam Định…rất ưu chuộng và gieo trồng.
Phát huy những thành tựu đã đạt được, Trung tâm Giống Nông nghiệp tỉnh Lào Cai đang hoàn thiện hồ sơ công nhận giống lúa mới như Tân Thịnh 15…cho năng suất cao, chống chịu sâu bệnh và đặc biệt chất lượng gạo ngon, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.
Đặc biệt hiện nay Trung tâm Giống Lào Cai đã phối hợp với PGS. TS Nguyễn Văn Hoan (chuyên gia đầu ngành về nghiên cứu lúa lai) chọn thào thành công dòng mẹ chuyên sản xuất tổ hợp lai hai dòng thế hệ mới T18 S. Đây là dòng mẹ mới có ưu thế vượt trội trong việc lai cặp chọn các tổ hợp lúa lai 2 dòng thế hệ mới có năng suất chất lượng cao, thích ứng với biết đổi khí hậu, đặc biệt là các vùng sinh thái khu vực trung, tây nguyên và duyên hải miền trung hay bị ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.
 |
Lĩnh vực sản xuất giống lúa lai F1
Trung tâm Giống Nông nghiệp tỉnh Lào Cai đã và đang khép kín chuỗi quy trình từ nghiên cứu chọn lọc, lai tạo và tổ chức sản xuất đến cung ứng ra thị trường. Trung tâm tổ chức thu thập nguồn vật liệu lai tạo phong phú từ nguồn trong nước và nhập nội, cải tạo dòng giống cho ra đời những dòng bố mẹ mới, tiến hành lai tạo và chọn lọc những giống lúa lai mới có năng suất cao, sinh trưởng khỏe, chất lượng gạo ngon như LC25, LC212, LC270. Đặc biệt là tổ hợp lai hai dòng thế hệ mới LC 18 đã gửi khảo nghiệm VCU xong và đang tiến hành khảo nghiệm DUS được đánh giá cao nhất các tổ hợp lai 2 dòng hiện nay như năng suất cao, chống sâu bệnh tốt và gạo ngon tương đương các giống lúa thuần chất lượng…
Hàng năm Trung tâm tổ chức sản xuất 300ha các giống lúa lai do Lào Cai chọn tạo cung cấp cho sản xuất khoảng 600 tấn giống/ năm, đáp ứng 180.000- 200.000ha sản xuất lúa đại trà, góp phần chủ động được sản xuất giống lúa lai tại chỗ, hạn chế sự phụ thuộc vào bên ngoài, khống chế được giá nhập khẩu, kiểm soát được chất lượng hạt lai, giá thành 1 kg thóc giống giảm 15-20% so với giá nhập khẩu, tiết kiệm ngân sách nhà nước nhiều tỉ đồng…
Nhằm phát triển các giống lúa lai do Lào Cai chọn tạo, hàng năm Trung tâm Giống Nông nghiệp tỉnh Lào Cai tiến hành hợp tác với các đơn vị sản xuất giống tại các tỉnh Hưng Yên, Tuyên Quang, Thanh Hóa, Nam Định, Quảng Nam… tổ chức sản xuất cung ứng hạt giống lúa chất lượng đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về giống lúa lai do Lào Cai chọn tạo.
Hiện nay Lào Cai là Trung tâm sản xuất và nhân giống lúa lai lớn của cả nước. Năm 2010, Bộ nông nghiệp & PTNT đã có văn bản số 726/BNN-KH ngày 17/3/2010 về chủ trương qui hoạch vùng sản xuất giống lúa bố mẹ và vùng sản xuất hạt giống lúa lai F1 tại Lào Cai, với qui mô 60ha nhân dòng bố mẹ tại Bắc Hà để nhân giống bố mẹ đáp ứng sản xuất trên 500ha lúa giống F1để phục vụ nhu cầu giống cho nhân dân sản xuất và giống dự trữ khi cần tại tỉnh Lào Cai nói riêng và cả nước nói chung.
Thạc sĩ. Giám đốc – Nguyễn Bá Thế
